Zaterdag 9 april vond in het Rijksmuseum van Oudheden de finale van de Klassieke Olympiaden Grieks en Latijn plaats. Dit was alweer de vierde editie van de wedstrijden die door de drie verenigingen Vrienden van het Gymnasium, Vereniging Classici in Nederland en het Nederlands Klassiek Verbond samen georganiseerd worden. Daar waar de volwassenen - echte viri - al op hun lauweren konden rusten, moesten de jongeren - heuse heroïdes - nog aan de slag in de finaleronde. In de tussentijd werden familie, vrienden, docenten en klasgenoten vermaakt met de voorstelling Medea Unplugged van Theatergroep Aluin en een lezing over de klassieken in de popmuziek door Yvonne Wittingen. Jacco Calis, bestuurslid VCN, was deze middag de spreekstalmeester.

Het organiserend comité was onder de indruk van de vertalingen die door de volwassenen zijn ingezonden. Omdat de kwaliteit van de vertalingen van zowel de classici als de niet-classici dit jaar erg hoog was, zijn beroepsvertalers (Hans Verheij voor Grieks en Vincent Hunink voor Latijn) ingeschakeld om de definitieve knoop door te hakken. Vanwege de eerder geroemde vertaalkwaliteit is er besloten om een prijs voor classici en niet-classici toe te kennen.

De finalisten van de scholieren moesten onderling nog uitmaken wie de eerste prijs ging winnen. De winnares werd bepaald door nog een half uur ondervraagd te worden door een jury, bestaande uit Casper de Jonge en Hugo Koning (Grieks) en Joop van Waarden en Daan den Hengst (Latijn). Na deze finaleronde bleek Imme Laseur de trotse winnares bij Grieks te zijn en ging Anja Oomis naar huis met de overwinning bij Latijn.

Samengevat:

Jongeren Grieks

1. Imme Laseur (Gemeentelijk Gymnasium, Hilversum)
2. Lisanne Overduin (Marnix Gymnasium, Rotterdam)
3. Victorine Buiten (Gymnasium Haganum, Den Haag)

Jongeren Latijn

1. Anja Oomis (Stedelijk Gymnasium, Nijmegen)
2. Lisanne Overduin (Marnix Gymnasium, Rotterdam)
3. Willeke Smit (De Passie, Rotterdam)

Grieks volwassenen
Guido Kuijper (classicus)
Alfons de Smet (niet-classicus)

Latijn volwassenen
Guido Kuijper (classicus)
Christiaan van Andel Steenwijk (niet-classicus)

Vernieuwe opzet per 2016-2017!
Na evaluatie van vier jaar Klassieke Olympiaden is in overleg met en met goedkeuring van de organiserende verenigingen besloten tot een gewijzigde opzet met ingang van 2016-2017. Voor beide talen geldt nu een zelfde opzet van drie ronden waarbij we ons richten op leerlingen uit de vijfde klas.

De eerste ronde wordt op de eigen school gehouden in de periode 15 september – 1 november. Scholen kunnen zich hiervoor tot uiterlijk 1 oktober aanmelden via de website www.klassiekeolympiaden.nl. De opgaven betreffen een in principe onbekende tekst. Over en naar aanleiding van de tekst worden circa 40 vragen (merendeels meerkeuze) gesteld. De vragen zijn zowel van grammaticale als van inhoudelijke en cultuur-historische aard. Bij deze ronde is het gebruik van een woordenboek, zoals bij het Centraal Examen, toegestaan. De correctie geschiedt op de eigen school, de resultaten worden voor 1 november ingestuurd.  Deze opzet is vergelijkbaar met die van de ECCL-examens (zie hiervoor www.vcnonline.nl).

Op basis van de ingestuurde resultaten worden circa 45 kandidaten uitgenodigd voor de tweede ronde, die centraal in het land in januari wordt gehouden. Voor de tweede ronde dienen de kandidaten een pensum van circa 100 regels te bestuderen. Over en naar aanleiding van een passage uit het pensum worden gedurende 1½ uur vragen voorgelegd. Daarna wordt gedurende 1 uur een creatieve opdracht gemaakt, die natuurlijk een relatie heeft met het pensum. De correctie wordt door de organisatie verricht.

Op basis daarvan worden drie kandidaten uitgenodigd voor de finale. Deze vindt plaats in de Week van de Klassieken in het RMO in Leiden. Hiervoor dient een nieuw pensum van ongeveer 50 regels bestudeerd te worden. Hierover worden de kandidaten gedurende een half uur ondervraagd door een jury van twee deskundigen, in principe (oud-)docenten van een universiteit.

De prijzen blijven wat ze tot nu toe waren. De pensa worden via de website verstrekt – het streven is om dit voor 1 juli klaar te hebben, voorzien van aantekeningen, en lenen zich uitstekend voor het schoolexamen. Voor 2016-2017 zijn de pensa genomen uit Herodotus en Ovidius.

Raadpleeg onze website voor meer informatie en het complete pensum: www.klassiekeolympiaden.nl.

De Klassieke Olympiaden zijn een initiatief van de Vrienden van het Gymnasium, Vereniging Classici Nederland en het Nederlands Klassiek Verbond en worden financieel bijgestaan door Addisco Onderwijs, Atheneum Boekhandel, Eisma Edumedia, Hermaion, Historische Uitgeverij, Labrys Reizen, Primavera Pers, Staal & Roeland en Theatergroep Aluin. Speciale dank gaat uit naar het Christelijk Gymnasium te Utrecht en het Rijksmuseum van Oudheden voor het beschikbaar stellen van hun ruimtes.

Tot volgend jaar!

Bij Grieks zullen namelijk Victorine Buiten, Imme Laseur en Lisanne Overduin het tegen elkaar opnemen. Lisanne zal ook een geduchte tegenstander zijn in de finale Latijn voor Anja Oomis en Willeke Smit.

De finalisten zullen door een tweekoppige jury ondervraagd worden over een Latijnse tekst of, indien het de grecisten betreft, een passage uit het dit jaar eerder gelezen pensum van Xenophon.

Terwijl de dames zitten te zweten bij de kritische juryleden, zal het meegekomen publiek getrakteerd worden op een gevarieerd programma. De middag ziet er als volgt uit:

12.30 – 13.00 uur: inloop en ontvangst
13.00 – 14.00 uur: Aluin: Medea Unplugged
14.00 – 14.30 uur: pauze met koffie/thee
14.30 – 15.30 uur: Yvonne Wittingen: klassieken in de popmuziek
15.30 – 16.00 uur: uitreiking van de prijzen aan scholieren en volwassenen
vanaf 16.00 uur: borrel

Dit jaar zullen er bij de volwassenen vier prijzen uitgereikt worden: twee aan de beste vertalingen van classici, twee aan de winnende niet-classici. Guido Kuijper heeft in de categorie classici zowel bij Grieks als bij Latijn de eerste prijs in de wacht gesleept. De jury was ook zeer te spreken over de vertalingen van Alfons de Smet bij Grieks en Christiaan van Andel Steenwijk bij Latijn. Daarom zullen ook zij een prijs in ontvangst mogen nemen.

Een ieder is van harte uitgenodigd om bij deze middag aanwezig te zijn. In verband met de beperkte capaciteit verzoeken we u wel om u bij ons aan te melden via klassiekeolympiaden@gmail.com. Geeft u ook door met hoeveel personen u komt?

Tot zaterdag 9 april!

Alwies Cock (VCN)
Annemieke Dijkmans-Pas (NKV)
Simon Veenman (VVG)
Danny Veldhoven (NKV)
Yvonne Wittingen (VCN)

De Klassieke Olympiaden zijn een initiatief van de Vrienden van het Gymnasium, Vereniging Classici Nederland en het Nederlands Klassiek Verbond en worden financieel bijgestaan door Addisco Onderwijs, Atheneum Boekhandel, Eisma Edumedia, Hermaion, Historische Uitgeverij, Labrys Reizen, Primavera Pers, Staal & Roeland en Theatergroep Aluin. Speciale dank gaat uit naar het Christelijk Gymnasium te Utrecht en het Rijksmuseum van Oudheden voor het beschikbaar stellen van hun ruimtes.

Op donderdag 12 november kwamen meer dan 250 gymnasiasten uit het land samen in Utrecht om zich te buigen over de opgave Latijn van de Klassieke Olympiaden. Ook dit jaar weer werd de organisatie overvallen door het aantal aanmeldingen en was zij in staat om voldoende lokalen en surveillanten te regelen.

De opgave van dit jaar betrof een passage uit het werk van Quintilianus. In zijn De Institutione Oratoria vertelt hij over de ideale leraar die geen gebreken mag hebben of toestaan, streng doch rechtvaardig handelt en weet waarover hij spreekt. De vele adviezen die Quintilianus de leraar in opleiding geeft, zal menig leerling gereflecteerd hebben op zijn/haar eigen docent. De opgave werd niet makkelijk gevonden door de leerlingen vanwege de vele coniunctivusvormen, gerundia en gerundiva.

De commissie zal de komende week scans maken voor de docenten die het werk van hun leerlingen hebben opgevraagd en hoopt binnen twee weken met de uitslag te komen.

De opgave is nu te vinden op onze website. Bovendien zijn de vertaalwedstrijden Latijn en Grieks voor volwassenen gestart.

Vandaag is de aanmelding voor de Klassieke Olympiade Latijn gesloten. Het aantal deelnemers zal dit jaar wederom meer dan 200 en we zijn blij dat we dit met hulp van docenten in het land kunnen opvangen.

We wensen iedereen veel succes en zien jullie graag aanstaande donderdag 12 november in Utrecht!

De commissie Klassieke Olympiaden

Onlangs is de onderstaande mailing aan de scholen gestuurd met de informatie over de Klassieke Olympiaden 2015-2016. De poster kan hier gedownload worden.

Beste docenten en gymnasiasten,

Donderdagmiddag 12 november zal de derde Olympiade Latijn plaatsvinden in het Christelijk Gymnasium in Utrecht. We nodigen leerlingen uit klas 5 en 6 uit om mee te doen met deze vertaalwedstrijd, die inmiddels een traditie begint te worden. In een enkel geval is deze vertaalwedstrijd zelfs voor vierdeklassers een mooie uitdaging. De drie beste vertalers worden uitgenodigd voor de finale van de Klassieke Olympiaden, die plaatsvindt op zaterdag 9 april in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Daar zullen de finalisten een nieuwe opgave onder ogen krijgen, waar zij ook inhoudelijk over bevraagd worden.

De Olympiade Grieks zal dit schooljaar plaatsvinden op donderdag 28 januari 2015, wederom in Utrecht. Ook de finale van deze Olympiade vindt plaats op zaterdag 9 april in Leiden. De finalisten van beide Olympiades wacht een grote geldprijs: 100 euro voor de derde plaats, 150 voor de tweede. De winnaar gaat naar huis met een geldprijs van maar liefst 250 euro en zijn/haar naam zal vereeuwigd worden op de wisselbeker. De Olympiade Grieks betreft dit jaar een passage uit de Memorabilia van Xenophon: Herakles staat op de driesprong en wordt door de Deugd respectievelijk Ondeugd uitgenodigd om voor haar weg te kiezen. Dit pensum kan in de klas gelezen worden of zelfstandig thuis voorbereid worden. Over dit pensum worden inhoudelijke en grammaticale vragen gesteld. Verder is het de bedoeling dat er wordt nagedacht over de inhoud, zodat er een essay geschreven kan worden. Uiteraard moet er ook een voorbereide passage vertaald worden. Voor de Olympiade Grieks staan op onze website www.klassiekeolympiaden.nl het pensum en de aantekeningen bij het pensum. Voor het geval er al in een vroeg stadium het pensum van onze website af is gehaald: sinds begin september staat het complete pensum op de website. Controleer dus goed of u/jij het volledige document in het bezit hebt.

Op veler verzoek worden docenten in de gelegenheid gesteld om het gemaakte werk bij de organisatie op te vragen. Dit verzoek kunt u tot uiterlijk de dag van de Olympiade per e-mail bij ons indienen via klassiekeolympiaden@gmail.com. In dat geval zult u binnen twee weken na afloop van de Olympiade van ons het gemaakte werk via de mail toegezonden krijgen. We wijzen u erop dat u de nog niet gecorrigeerde werkstukken van uw leerlingen ontvangt. De organisatie zal geen correctiemodel verstrekken en uiteraard kan er met de jury niet over de uitslag gecorrespondeerd worden.

Fred Schouten zal een workshop/lezing verzorgen voor de docenten die met hun leerlingen meekomen naar Utrecht. Verder vragen we aan docenten die meekomen of zij even willen surveilleren om de vaste docenten af te lossen voor een kop koffie? Indien u wilt surveilleren, zou u dat aan willen geven via het aanmeldformulier op onze website?

Beste leerlingen, hebben jullie zin om mee te doen met (één van) deze Olympiaden? Je kunt je voor de Olympiade Latijn tot uiterlijk 5 november aanmelden via onze website www.klassiekeolympiaden.nl, voor de Olympiade Grieks tot 21 januari. Voor bijgewerkte informatie over de beide Olympiades verwijzen we je naar onze website. Tevens versturen we in de laatste week voor de Olympiade een mail naar de aangemelde deelnemers met daarin de laatste gegevens. Noteer niet alleen de datum van de Olympiade(s) in je agenda, maar ook dat je je woordenboek moet meenemen.

Voor de docenten: in de bijlage treft u de poster van de Klassieke Olympiaden aan. Deze kunt u ophangen in uw lokaal om leerlingen (nogmaals) te wijzen op de mogelijkheid om mee te doen met de Klassieke Olympiaden.

Als laatste willen we jullie wijzen op de volgende, zeer lucratieve aanbieding van de NS: het is namelijk mogelijk om met vier personen voor slechts 55 euro een retour te kopen. Ben je met meer mensen, dan wordt het alleen maar voordeliger, want voor de 5e t/m de 10e persoon betaal je per persoon slechts 2,50 euro extra. Ga voor de aanbieding naar:

https://www.ns.nl/producten/losse-kaartjes/p/ns-groepsretour

Met vriendelijke groet,

Alwies Cock (Vereniging Classici Nederland)
Annemieke Dijkmans-Pas (Nederlands Klassiek Verbond)
Simon Veenman (Vrienden Van het Gymnasium)
Danny Veldhoven (Nederlands Klassiek Verbond)
Yvonne Wittingen (Vereniging Classici Nederland)

De Klassieke Olympiaden worden gesponsord door:
Uitgeverij Eisma
Uitgeverij Hermaion
Uitgeverij Primavera
Uitgeverij Staal & Roeland
Historische Uitgeverij
Athenaeum Boekhandel
Reisorganisatie Labrys
Medewerking wordt verleend door het Rijksmuseum van Oudheden en het Christelijk Gymnasium te Utrecht

De zomervakantie is voor bepaalde regio's in het land al (bijna) ten einde. Enige tijd geleden is het pensum Grieks van het aankomend jaar gepubliceerd op onze website. Gezien de geringe omvang en de beperkte mogelijkheid om die twee keer vragen over te stellen heeft de commissie besloten het pensum uit te breiden. De aanvullende tekst met bijbehorende aantekeningen vindt u hier op onze site. Het al gepubliceerde deel blijft onderdeel van het pensum.

Na de zomervakantie kunt u als docent ook een email verwachten met daarin de aankondiging van de wedstrijden.

Wij wensen u nog een fijne laatste weken van de zomervakantie of alvast een goede start van het nieuwe schooljaar toe,

De commissie Klassieke Olympiaden

De commissie van de Klassieke Olympiaden heeft inmiddels in overleg met het Christelijk Gymnasium te Utrecht de data voor de wedstrijden Latijn en Grieks vastgesteld.

De vertaalwedstrijd Latijn zal gehouden worden op donderdag 12 november 2015; Grieks vindt plaats op donderdag 28 januari 2016.

Hoewel de wedstrijd van het lopend schooljaar nog maar net achter ons ligt, is de organisatie op de achtergrond inmiddels al weer gestart met de editie 2015-2016. Eerder konden wij u al melden wat het thema van het pensum Grieks voor het komend jaar zou zijn, inmiddels is de tekst ook beschikbaar. In Xenophons Memorabilia lezen de leerlingen over Socrates die aan de sofist Aristippos van Kyrene het allegorische verhaal van Herakles op de tweesprong vertelt. De jonge Herakles ontmoet twee vrouwen, Deugd en Ondeugd, en stellen de held voor keuzes. Een mythisch verhaal met een filosofische inhoud dat leerlingen zelfstandig of met behulp van de docent in de les kunnen lezen. Wij roepen docenten dan ook op het pensum in het schoolexamenprogramma van de vijfde klas Grieks op te nemen. De tekst kunt u hier downloaden, de aantekeningen worden op dit moment nog verder uitgewerkt.

Op dit moment is nog niet duidelijk op welke data de wedstrijden Latijn en Grieks gehouden worden. Zodra deze bekend zijn, worden deze op onze site gepubliceerd.

Lemuria

In de klassieke oudheid werden niet voor niets de doden buiten de stad begraven: niet alleen om ziektes tegen te gaan, maar ook om gevrijwaard te blijven van rondspokende geesten. Bekend is het verhaal van de geest van Nero die nog eeuwenlang rond zou waren op de huidige Piazza del Popolo in Rome.

Wat kan je verder nog doen om te voorkomen dat deze geesten onrustig blijven rondspoken? In de Fasti heeft Ovidius de Lemuria beschreven, het feest dat in de nacht van 9, 11 en 13 mei gevierd werd, om de huizen te vrijwaren van onrustige, overleden voorouders. De verzoeningsrite die hierbij hoort, werd uitgevoerd door bonen achter je te gooien en daarbij negen keer uit te spreken: redimo me meosque his fabis: ik koop mijzelf en mijn familieleden vrij met deze bonen.

Deze Lemuria vormden voor volwassenen de opgave Latijn van dit jaar. De kwaliteit van de zeven ingezonden vertalingen was hoog. Uiteraard springen metrische vertalingen het meest in het oog: de jury had wel degelijk iets te kiezen.

Gedurfd is de vertaling van Liesbeth Vos-van Rijn: een limerick. In een begeleidend briefje vraagt ze zich af of de jury een dergelijke vertaling zou kunnen waarderen; in ieder geval heeft ze zelf erg veel plezier gehad aan deze vertaalklus. De jury kon haar limerick zeker waarderen, maar was van mening dat ze inhoudelijk helaas de plank missloeg bij de uitgesproken bezwering. Ook was de jury onder de indruk van de vertaling van Emgert Zondervan: een mooie, metrische vertaling, waarbij de inhoud goed tot uitdrukking werd gebracht. Deze vertaling kende één grote concurrent, die van Guido Kuijper. Ook zijn vertaling blonk uit door het metrum en een prima weergave van de inhoud. Wat de jury deed besluiten om Guido Kuijper uit te roepen tot de winnaar van deze vertaalwedstrijd is dat hij in weinig woorden de essentie wist weer te geven. Daarnaast was de jury erg gecharmeerd van mooie vondsten als ‘wanneer de nacht het holst is’ en een inversie in zijn vertaling waar het Latijn aangeeft dat ‘hij zich omdraait en daarvoor zwarte bonen heeft opgepakt’: ‘en neemt met reine handen zwarte bonen, draait zich om’, zo luidde Kuijpers vertaling.

Uit: Ovidius, Fasti V.419-444

Met deze prachtige vertaling roepen we Guido Kuijper uit tot de winnaar van de Klassieke Olympiade Latijn voor volwassenen.

Ploutarchus, Oorlog tussen Milete en Naxos om wille van een vrouw

Graag had de organisatie ook dit jaar een prijs uitgereikt voor de Klassieke Olympiade Grieks voor volwassenen. Helaas zit dat er dit jaar niet in. Dit jaar kregen we tien uitstekende inzendingen, vele van afgestudeerde classici, één niet-classicus en een student GLTC. Hoewel de vertaling van de laatste twee zeker op veel waardering van de jury konden rekenen, moest toch geconstateerd worden dat er ook enige fouten in geslopen waren. Daardoor konden deze niet meedingen naar een prijs. Naar de mening van de jury mag en moet bij classici de lat hoog gelegd worden. Dat betekent dat de voorgelegde passage van Plutarchus foutloos vertaald zou moeten worden. Natuurlijk zitten er altijd punten waarover gediscussieerd kan worden tussen, maar volgens de jury is er dit jaar helaas geen enkele vertaling die volkomen foutloos was. Natuurlijk ging het overgrote deel goed, maar ieder maakte wel ergens een fout. Meteen in de eerste zin, maar ook in het middenstuk en in de laatste zin bleken de grote struikelblokken te zitten: waar bevond dat bolwerk zich nu en welke kwalificaties werden er door Plutarchus aan toegekend? Herkenden de broers van de hoofdpersoon nu het handschrift op het loden briefje, dat naar hen toe gesmokkeld was, of stond er nu in het Grieks dat zij het briefje lazen? Ook het woord τύχῃ heeft blijkbaar voor heel wat hoofdbrekens gezorgd.

Na lang wikken en wegen heeft de jury daarom besloten dit jaar geen prijs toe te kennen.

De jury hoopt van harte dat dit volgend jaar anders zal zijn en roept daarom zowel classici als niet-classici (voor wie de lat natuurlijk wat lager gelegd wordt) op om zich volgend jaar te storten op de dan voorgelegde tekst, zodat ook deze Klassieke Olympiade dan vreugdevol kan worden afgesloten.