Juryrapport Latijn jongeren 2012-2013

"Dolabella verwees deze zaak naar Athene naar de Areopagiten als naar serieuzere en meer ervaren rechters". Zo werd de zaak van een vrouw uit Smyrna, die haar man en haar zoon vermoord had en dat bekend had, naar het Hoogste Gerechtshof in Moordzaken van Griekenland verwezen. Dat de Areopagiten erin slaagden om het dilemma van Dolabella, of de vrouw van haar gepleegde misdaad vrijgesproken of gestraft moest worden, bevestigde hun reputatie als wijze en slimme rechters. Was het college van de Areopagiten maar blijven bestaan! Dan zouden de leiders van Europese Unie de Griekse crisis van binnenuit kunnen oplossen.

Een beschrijving van een uiterst delicaat probleem dat voor leerlingen lastig was verwoord. Dat blijkt wel uit de scores die de jury moest toekennen. Niemand van de ruim 150 leerlingen heeft de passage van Aulus Gellius foutloos vertaald, maar de meeste kandidaten hadden, naar eigen zeggen, na afloop, er plezier aan beleefd.

De Areopagiten veroordeelden de vrouw na honderd jaar terug te komen om haar definitieve vonnis aan te horen. Voor sommige leerlingen was dat een brug te ver. Zij dachten dat Aulus Gellius het verkeerd had begrepen en dat de vrouw weer voor de rechtbank moest verschijnen over één honderdste jaar, dat wil zeggen na drie dagen, of één honderste maand, dat wil zeggen na acht uur. Voor een leerling bestond de straf dat de vrouw veroordeeld was om voor honderd jaren afwezig te zijn en een andere kandidaat vond dat de vrouw honderd jaar lang iedere dag moest verschijnen.

De derde prijswinnaar, Eva Nivard van het Stedelijk Gymnasium Haarlem, had een mooie vertaling met een paar onnauwkeurigheden: zo vertaalde ze "veneficium" volhardend met "gifdrank", wat enkele humoristische vertalingen opleverde, zoals "de gifdrank ... niet ongestraft scheen te moeten worden gelaten" en "zo was de gifdrank van de vrouw kwijtgescholden". De tweede prijswinnaar, Just Calvin Joenoes van het Johan de Witt-gymnasium in Dordrecht, ging, naast een paar onnauwkeurigheden maar één keer in de fout en wel bij kolon 23 die in het Latijn luidde: "quae digna venia fuit" en die vertaald moest worden met "die vrijspraak waard was" of "die vrijspraak verdiende". De kandidaat vertaalde het met "voor wie er een waardige gunst is geweest" en had zo zijn aarzeling, wat blijkt dat hij toevoegde bij de gunst (dat uitstel). De jury was aangenaam verrast dat kandidaat uitblonk door zijn soepele omgang met het Nederlands.

De kampioen van de eerste Olympiade Latijn is Jop Wolffs van het Stedelijk Gymnasium Nijmegen geworden. Het adagium voor een mooie vertaling is: "zo letterlijk als mogelijk en zo vrij als nodig". Naar dit adagium heeft de eerste prijswinnaar van de eerste Olympiade Latijn met zijn vertaling van de passage van Aulus Gellius gestreefd en met succes. Alleen in kolon 23 ging hij in de fout.  "Wat een waardige genade is geweest" is noch zo letterlijk als mogelijk, noch zo vrij als nodig. Verder alle lof voor zijn vertaling en een verdiende eerste prijs van de Olympiade en wat nog meer telt, eeuwige roem als eerste naam op de wisselbeker.

Tenslotte een ontboezeming van een kandidaat na ruim twee uur vertalen:

Ik vind dit veel te moeilijk. Ik dacht dat ik goed was in Latijn. Haha. In vond het in ieder geval wel leuk om mee te doen hoor: nu weet ik wel wat echt Latijn is. Bij ons is het veel makkelijker, vandaar misschien dat ik het kan. Ik hoop niet dat de cijfers (nouja mijn cijfer) openbaar gepubliceerd wordt. Groetjes.