Juryrapport Grieks volwassenen 2013-2014

Ploutarchos, De dappere daden van de Melische vrouwen

Vooraf was men overeengekomen dat slechts een foutloze vertaling van een classicus mocht rekenen op de eerste prijs of een mooie, goedlopende vertaling (met natuurlijk zo min mogelijk fouten) van een niet-classicus. De meeste vertalingen, op één na allemaal van classici, lagen qua niveau behoorlijk dicht bij elkaar. Er waren twee vertalingen die zich onderscheidden: dit waren de vertalingen van Hugo Koning en Thomas Meert. De vertaling van Hugo Koning viel op vanwege zijn degelijke manier van vertalen, terwijl Thomas Meert gekozen had voor een vlottere vertaling en het zich permitteerde om op twee plaatsen een zin toe te voegen ter verduidelijking van de tekst. Nadat Numphaios had gezegd dat het niet gebruikelijk was dat Grieken naar een feestmaal gingen zonder hun vrouwen mee te nemen, heeft Meert de zin 'Dat was duidelijke taal voor de Kariërs!' toegevoegd. De Kariërs stemmen er zodoende mee in dat de Grieken ook hun vrouwen mee mogen nemen. Deze verhelderende toevoegingen kon de jury zeker waarderen.

Maar, een foutloze vertaling belonen met de eerste prijs, zo was de insteek. Wat te doen, wanneer Koning καί niet vertaald heeft? Naar de mening van de jury moest καί wel degelijk vertaald worden: om ook hun vrouwen mee te nemen. Kan de vertaling wel met een eerste prijs beloond worden als τοὺς κόλπους in de ogen van de jury wat ongelukkig vertaald wordt, namelijk met 'de inhoud van de boezem'? Uit de vertaling van Meert bleek dat de vrouwen de inhoud van de boezem moesten tonen om het verborgen zwaard tevoorschijn te halen. Het vrouwelijk jurylid voelde met deze Griekse vrouwen mee: blijkbaar moesten zij een erg zware, chirurgische ingreep ondergaan tijdens de maaltijd. Zo waren er nog een paar kleine puntjes, zoals δείσαντες vertaald met 'onder de indruk' hetgeen men toch wel zwak vond voor 'bang geworden'. Daarnaast werd er een verkeerde koppeling van μηδε gemaakt: 'zelfs niet tegen de zin', waar 'zelfs niet eentje' vertaald werd.

De laatste zin bleek lastig te beoordelen te zijn, om te vertalen was het ook geen makkelijke zin. Bevatten beide vertalingen hier fouten of ging het om nuanceverschillen? Het Grieks geeft aan dat Plutarchus de vrouwen roemt, aangezien geen van de vrouwen door angst κακὴν γενέσθαι. Thomas Meert kiest hier voor het wat oppervlakkige 'uit haar rol is geraakt', terwijl Hugo Koning er een andere draai aan geeft, namelijk 'dat geen vrouw in paniek raakte'.

Deze nuanceverschillen in combinatie met onnodige weglating van woorden of het vormen van verkeerde combinaties zorgden ervoor, dat de jury van mening was dat er eigenlijk geen foutloze vertaling was. Zodoende ook geen eerste prijs. De vertalingen van Hugo Koning en Thomas Meert zijn, hoe compleet van elkaar verschillend, wel aan elkaar gewaagd. Daarom is de jury van mening dat er in plaats van één eerste prijs, twee tweede prijzen in dit Olympisch jaar toegekend worden.