In de dertiende Klassieke Olympiade stonden voor Latijn de Heroides van Ovidius centraal. De Heroides is een verzameling fictieve brieven van (meestal) vrouwen uit de mythologie.
In de eerste ronde, die op de eigen school werd afgenomen, kregen de leerlingen een passage uit de brief van Hero aan Leander voorgelegd. Zij zijn stevig verliefd, maar ze mogen elkaar niet openlijk ontmoeten. En dan worden zij ook nog gescheiden door een zeestraat. Nu wil Leander best ’s nachts naar haar toe zwemmen, maar soms is de zee te woest. Dan stuurt hij haar een brief en antwoordt Hero hem. In deze passage beklaagt Hero zich, omdat zij in tegenstelling tot Leander geen andere activiteiten kan ontplooien dan wachten en stil liefhebben.
Over deze tekst werden 21 vragen gesteld, voor een groot deel meerkeuze, van grammaticale, inhoudelijke en cultuurhistorische aard. Het aantal deelnemers was helaas aanzienlijk lager dan vorig jaar (312 tegen 567); wel was de gemiddelde score met 56% iets hoger.
Op basis van de ingezonden scores werden van de 312 deelnemers er 56 uitgenodigd voor de tweede ronde. Voor deze ronde lazen de leerlingen een aantal passages uit de brief van Leander aan Hero, waarin hij uitlegt dat hij vanwege de sterke wind en het onrustige water niet naar haar toe kan zwemmen en ook hoe erg hij dat betreurt. Ook beschrijft hij een eerdere zwemtocht met al zijn gedachten daarbij.
De tweede ronde werd centraal afgenomen in het Cygnusgymnasium in Amsterdam. Helaas moesten, zoals elk jaar, om allerlei redenen een aantal leerlingen afzeggen, zodat uiteindelijk 46 leerlingen daadwerkelijk deelnamen. Dankzij de sponsoring van Examnet.nl werd deze ronde digitaal afgenomen. In het eerste deel kregen de kandidaten vragen te beantwoorden over enkele delen van het pensum. Tekstbegrip, inhoud, stijl, grammatica en culturele achtergronden kwamen daarbij aan bod.
In één van de creatieve opdrachten moesten de leerlingen zich voorstellen dat Hero en Leander konden beschikken over de moderne app-mogelijkheden en een app-conversatie tussen beide geliefden schrijven. Bij de andere opdracht die leerlingen konden kiezen, moesten zij vanuit een ander personage uit de Griekse/Romeinse mythologie, net als Ovidius, een brief schrijven en daarbij de gebeurtenissen in de mythe vanuit de ogen van dat personage belichten.
Uiteindelijk werden op grond van het totaal van deze tweede ronde drie kandidaten uitgenodigd voor de finale. Deze kon weer plaatsvinden in het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden, waar zij werden ondervraagd door twee universitaire docenten, Lidewij van Gils van de Universiteit van Amsterdam en Christoph Pieper van de Universiteit Leiden. Hun verslag volgt hieronder.
Ook dit jaar heeft de jury weer met drie geweldig voorbereide en enorm getalenteerde finalisten mogen spreken. Het finalepensum was de brief van Hero aan Leander uit Ovidius' Heroides. We vroegen alle finalisten als eerste om het einde van het pensum te vertalen (verzen 165-180) en enkele regels metrisch voor te lezen. Daarna hebben we met hen grammaticale, syntactische, inhoudelijke en interpretatieve vragen behandeld zoals: zijn Paris en Jason in deze brief positieve voorbeelden? Wat precies wil Hero met de brief bereiken? Vind je een interpretatie van deze brief vanuit een genderperspectief overtuigend? Ten slotte hebben we hen nog een stuk ongeziene tekst voorgelegd (het begin van de brief van Penelope aan Odysseus, eveneens uit de Heroides) en gevraagd deze te vertalen.
De derde plaats van de Olympiade Latijn van 2025 is voor Nadir Luijten van het Barlaeus Gymnasium te Amsterdam. Nadir had zich goed voorbereid en kon praktisch foutloos onze vragen beantwoorden. Daarbij viel op dat hij de tekst op een hoog niveau kon interpreteren en dat hij goed in staat was om de rol van de mythologische voorbeelden uit te leggen. Zijn geschokte reactie dat iemand deze brief feministisch kon noemen gaf ook blijk van een duidelijke eigen visie op deze tekst. Uit de ongeziene vertaling bleek ook dat hij een terechte finalist was dit jaar.
De tweede plaats is dit jaar voor Christiaan Tjong Tjin Tai van het Haganum Gymnasium in Den Haag. Christiaan liet zien hoe verbluffend snel en foutloos hij kan voorvertalen met perfect begrip van de Latijnse grammatica en ook metrisch heeft hij correct de tekst voorgelezen. Hij was bovendien in staat om een aantal stijlfiguren aan te wijzen en de brief van Hero te vergelijken met die van Leander uit de tweede ronde van de Olympiade. Het ongeziene stuk Latijn kon hij ook foutloos vertalen met slechts een lichte aarzeling bij een notoir verwarrend woord.
De eerste plaats haalde Luuk van Mierlo van het Gemeentelijke Gymnasium in Hilversum. Bij hem spatte de passie ervan af. Tijdens het vertalen gaf hij eigenlijk aan de juryleden een college over de inhoud en de grammatica van de tekst – bijna al onze vragen werden al beantwoord zonder dat we ze hoefden te stellen. Bij de interpretatie kon hij enorm snel schakelen en met groot invoelingsvermogen antwoorden. De ongeziene vertaling ging vlekkeloos en snel en liet ook zien hoe Luuk zich een Latijnse tekst meteen eigen maakt en niet alleen over de vertaling, maar meteen ook over de interpretatie van de tekst nadenkt. Een waardige winnaar!
Het organisatiecomité feliciteert de kandidaten van harte met het behaalde resultaat en dankt de beide juryleden voor hun zeer gewaardeerde inzet en de wijze waarop zij de finale vorm hebben gegeven.